In een sfeervolle ambiance op Het Witte Kasteel in Loon op Zand, werd het 240 jaar Gilde Sint Ambrosius gevierd. Bij deze viering droeg Jan van Riel, te midden van familieleden, zustergildes en genodigden het hoofdmanschap over aan Geert Snaphaan.

Door Jack IJpelaar

Voor de overdracht van het hoofdmanschap moesten eerst de statuten gewijzigd worden. De functie van hoofdman is er een voor het leven. Jan van Riel had te kennen gegeven na 40 jaar lidmaatschap en tevens 40 jaar hoofdman, zijn functie te willen overdragen. Geert Snaphaan, de huidige koning, wordt zijn opvolger voor een periode van acht jaar. Die periode kan daarna wel verlengd worden.

Rituelen en emotie

Het was een ceremonie met veel rituelen maar ook met emotie. Na de Heilige Mis trok het Gilde in optocht naar Het Witte Kasteel waar de overdracht zou plaatsvinden. Familieleden en genodigden werden welkom geheten door Francien Broos van Het Witte Kasteel en feliciteerde de hoofdman met zijn jubileum. De kasteelvrouwe vond het fijn dat de ceremonie hier plaatsvond en nodigde de oude en nieuwe hoofdman uit om op een later tijdstip een lindeboom op het landgoed te planten met een bord met deze datum om de band ven het Gilde Sint Ambrosius met Het Witte Kasteel te benadrukken.

Historische inkijk

Jan van Riel gaf een inkijk in de historie en het ontstaan van de gildes na de Middeleeuwen en hun bevoegdheden. Onder leiding van Judocus Couwenberg richtten bijenhouders uit Loon op Zand het gilde Sint Ambrosius op met Jan Babptist Verheyen als eerste hoofdman. De eerste zes hoofdmannen waren jonkheren Verheyen, de zevende was Dr. Carel ten Horn, gehuwd met freulle Emilie Verheyen. De voorganger van Jan van Riel, Adrien Verhulst, was de eerste niet-adellijke hoofdman. Hij benoemde op zijn sterfbed Jan van Riel als zijn opvolger.

Bouw van eigen bijenthuinen

Jan van Riel heeft het gilde 40 jaar lang geleid en benoemde een groot aantal wapenfeiten die zijn bereikt. Onder andere het drie keer organiseren van de Kringdag van de Kring Maasland, en de koninklijke onderscheiding die het gilde te beurt viel bij het 200 jarig bestaan. Deze zilveren draagpenning wordt boven de vogel op het koningsvest gedragen. De bouw van het eigen Bijenthuinen met jeu de boulebaan door de eigen leden en de uitbreiding in 2001 waarna de leden niet alleen konden schieten met handboog maar ook met kruisboog en zich bekwamen in vendelen, trommen en boulen. Tijdens de coronaperiode werden onder andere de toiletgroep verbouwd met toegang voor invaliden. De leus die in 1784 de tijdgeest beheerste was: Vrijheid, gelijkheid en broederschap, wat inhield dat voor het gilde vrijheid van godsdienst hoog in het vaandel staat. Gelijkheid kreeg pas in 1955 inhoud omdat toen de vrouw binnen het gilde het recht kreeg om koning of hoofdman te zijn.

Overhandigen symbolen

Hierna ging de hoofdman over tot het overhandigen van de symbolen van het gilde: De voorzittershamer, het bonenkistje waarin de witte en bruine bonen worden bewaard waarmee gestemd wordt. De sleutel van de brandvrije documentenkast met de drie gildenboeken waarin de geschiedenis van het gilde staat beschreven en gekalligrafeerd. De sleutel van de kluis waar de gildevesten in worden bewaard. De sleutel van de schutsboom. Het hoofdmanschild dat alleen wordt gedragen als het gilde in vol ornaat zijn diensten vervult. De hoofdmanstaf van kavazengahout met een volzilveren Sint Ambrosius, die door Jan en zijn vrouw Marie-José in 2009 aan het gilde is geschonken voor officiële gebeurtenissen. Zijn dankwoord was een emotioneel moment voor de scheidende hoofdman. Hij wenst zijn opvolger veel tact en wijsheid toe maar vooral veel broeder- en zusterschap.

Immaterieel erfgoed

De nieuwe hoofdman, Geert Snaphaan, benadrukte de wapenfeiten van zijn voorgangen en zij grote schoenen te moeten vullen. Hij dankte Jan voor al zijn verdiensten en zei blij te zijn dat Jan in ieder geval nog aanwezig blijft bij het gilde. “Het gilde heeft een groot aantal leden waaronder veel jeugd. Om de jeugd te interesseren zijn er veel lezingen gegeven op de scholen over de gildes. Sint Ambrosius is immaterieel erfgoed,” aldus de nieuwe hoofdman.

Laatste keer gildegroet laten brengen

Vervolgens werd er onder gezang van het zeemanskoor ‘De Loswalklinkers’ een toost uitgebracht op de nieuwe hoofdman, en mocht Jan voor de laatste keer de gildegroet laten brengen: “Vendeliers vendelt uw vendel, tamboer slaat uw trom, bazuinblazer steekt uw bazuin voor de nieuwe hoofdman en de Loonse bevolking.” Na nog enkele liederen van het zeemanskoor, waarbij Jan en zijn vrouw Marie-José spontaan een dansje deden werd het tijd om in optocht naar de Bijenthuinen te trekken, waar de feestelijke dag werd voortgezet.